Hagia Sophia and the Byzantine Iconoclasm: How the Iconoclastic Controversy (726-843) Reflected on the Hagia Sophia Mozaics?

Bizans İmparatoru Jüstinyen 537 yılında bugünkü Ayasofya’yı ibadete açtığında, bugün büyük mabedin en dikkat çekici unsuru olan figüratif mozaik süslemeler ortada yoktu; Jüstinyen’in programı bunların yerine soyut motifler ve haç figürleri içeriyordu. Ayasofya’daki ikonaların ilk örnekleri dokuzuncu asır sonlarına tarihlendirilir. Bu ise ikonoklazma hareketinin 843 tamamen mağlup edilmesinden sonrası demektir. Bilindiği gibi bir ibadet objesi olarak değerlendirilen ikonalar Ortodoks Kilisesi’nce çok önemli kabul edilirler. İkonoklazm (726-843) Hz. İsa, Meryem Hıristiyan azizlerinin ikona denilen iki boyutlu tasvirlerinin kullanılmasının dininde meşru olup olmadığı konusunda dinî-siyasî tartışmadır başlangıcından sonuna kadar ağırlık merkezi başkent konumundaki İstanbul olmuştur. itibarla Ayasofya mabedi bu ihtilafa tanıklık etmiştir tartışmalar mozaiklerindeki tasvirlere yansımıştır. Bir başka deyişle, Tasvir Karşıtı/İkonoklast anlayışın hâkim olduğu zamanlarda tasvirler başta olmak üzere semboller konulmuş, Taraftarı/İkonodul yani süslemiştir. makalenin amacı, bahsi geçen modern çalışmaların ışığında, döneminde sonrasında yapılan tasvirlerin altında yatan İkonoklast İkonodul teolojileri göstermeye çalışmaktır. bağlamda, referans teoloji için 754 tarihli Hiereia Konsili karar metnini (horos) de Şamlı Yuhanna’nın risalelerini kullanacağız düşüncelerin mozaiklere nasıl yansıtıldığını örneklerle ortaya koyacağız.